Mặc dù Chatbot AI có nhiều lợi ích đáng kể nhưng nếu không nhận thức được rủi ro tiềm ẩn trong những công cụ này đối với trẻ em, hậu họa có thể khôn lường.
Nhiều hiểm họa khôn lường khi cho trẻ em tiếp xúc thoải mái với Chatbot AI - Ảnh: KASPERSKY
Trong thời đại học tập qua thiết bị kết nối mạng Internet, việc học trở nên hiệu quả hơn bao giờ hết với sự trợ giúp của các công cụ AI. Người dùng có thể tìm thấy thông tin hữu ích về bất kỳ chủ đề nào trên thế giới chỉ bằng một câu nói với Chatbot AI (chương trình máy tính kết hợp trí tuệ nhân tạo và ngôn ngữ lập trình tương tác với con người).
Nhiều rủi ro khi trẻ sử dụng Chatbot AI
Theo hãng bảo mật Kaspersky, trẻ em thuộc mọi lứa tuổi trên toàn thế giới đều đang tiếp cận với công cụ AI, tuy nhiên những công cụ này yêu cầu ít hoặc không cần bất kỳ giấy cam kết (form of consent) nào trước khi sử dụng.
Ông Noura Afaneh, nhà phân tích nội dung web của Kaspersky, đã chỉ ra một số rủi ro nhất định khi sử dụng Chatbot AI. Chẳng hạn, ChatGPT đã lập kỷ lục với số lượng người dùng tăng nhanh nhất, nhưng lại không xác minh độ tuổi người dùng. Điều này chính là mối đe dọa đối với quyền riêng tư dữ liệu của trẻ em.
Hơn nữa, đôi lúc những nội dung do ChatGPT cung cấp không hoàn toàn chính xác và dễ khiến người dùng tiếp nhận thông tin sai lệch. Trong đó bao gồm tài liệu tham khảo giả mạo và những bài báo không tồn tại. Điều này cũng góp phần khiến ChatGPT trở thành công cụ đạo văn cho một số học sinh.
Thực tế đã có những trường hợp đáng báo động khi các nữ sinh ở tuổi vị thành niên tham khảo ChatGPT về thông tin sức khỏe và kế hoạch ăn kiêng. AI có thể cung cấp nhanh chóng những thông tin với kế hoạch chi tiết và lời khuyên cụ thể, tuy nhiên những thông tin này không tham chiếu bất kỳ dữ liệu thực tế và chỉ là các tập hợp thông tin ngẫu nhiên trên mạng.
Một ví dụ khác, My AI của Snapchat cũng là một chatbot đang được trẻ em sử dụng nhiều vì ứng dụng cho phép người dùng từ 13 tuổi sử dụng mà không cần sự kiểm soát của phụ huynh. Điều này đặt ra câu hỏi về quyền riêng tư của trẻ em và việc ứng dụng lưu giữ dữ liệu của chúng.
Một trong những rủi ro xảy ra là trẻ em sẽ lầm tưởng AI là người bạn thật sự và hành động theo lời khuyên của AI và những lời khuyên này “có thể bao gồm nội dung thiên vị, không chính xác, có hại hoặc gây hiểu nhầm”, theo Snapchat.
Điều này đặc biệt rủi ro vì thanh thiếu niên có thể cảm thấy thoải mái hơn khi chia sẻ thông tin cá nhân, cuộc sống riêng tư với chatbot hơn là phụ huynh, những người có thể giúp đỡ họ.
Những gợi ý nguy hiểm
Theo Kaspersky, một nhà báo của tờ Washington Post (Mỹ) đã chia sẻ trải nghiệm: “Sau khi tôi nói với My AI rằng tôi 15 tuổi và muốn tổ chức một bữa tiệc sinh nhật hoành tráng, công cụ này đã cho tôi lời khuyên về cách che giấu mùi rượu. Khi tôi nói rằng tôi có một bài luận phải nộp ở trường, My AI đã viết bài luận cho tôi”.
Nguy hiểm hơn, vô số Chatbot AI được thiết lập để mang đến trải nghiệm khiêu dâm. Mặc dù một số chatbot yêu cầu xác minh độ tuổi nhưng điều này vẫn rất nguy hiểm vì trẻ em có thể chọn cách nói dối về tuổi của mình và những cách thức để ngăn chặn những trường hợp như vậy là chưa đủ.
Ông Noura Afaneh nêu ví dụ: “MyAnima là một trong những công cụ tôi đã thử nghiệm và hầu như không khó để nhận các câu trả lời về tình dục mà không cần xác minh độ tuổi.
Ngoài ra, Botfriend là một chương trình AI dành cho người lớn được thiết kế đặc biệt cho hoạt động nhập vai khiêu dâm và tất cả những gì người dùng cần để bắt đầu sử dụng là email. Đây là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc giám sát cách trẻ em sử dụng Internet và liệu chúng có nguy cơ bị xâm phạm quyền riêng tư dữ liệu và lạm dụng thông tin hay không”.
Với sự gia tăng rủi ro cho trẻ em trên Internet, đặc biệt là khi các chatbot đóng vai trò là “bạn bè”, các chuyên gia Kaspersky cho rằng nhu cầu giám sát và bảo vệ trẻ em ngày càng tăng.
“Tuy nhiên, điều quan trọng là các bậc cha mẹ phải hiểu việc cấm đoán sử dụng Chatbot AI này không phải lúc nào cũng là biện pháp bảo vệ trẻ em tốt nhất vì trẻ em luôn có thể tiếp xúc nội dung mới trực tuyến. Điều cần thiết là phải đóng vai trò tích cực trong việc cân bằng các rủi ro nói trên và nỗ lực giảm thiểu chúng”, Kaspersky khuyến cáo.
Theo " Thanh Niên 25/10/2023 "
